İncirlik Üssü’nün ve diğer Amerikan üslerinin kapatılması 15 Temmuz darbe girişiminin ardından kamuoyunda sıkça tartışılan bir konu oldu. Afrin’e düzenlediğimiz Zeytin Dalı Harekatı’nda verdiğimiz kayıplar ve ardından ABD bütçesinde PYD/YPG’ye açık bir şekilde kaynak ayrılması sonucu üslerin kapatılması talebi daha gür bir sesle dillendirilmeye başlandı.
Kamuoyunun yoğun taleplerine rağmen siyasi iktidardan şimdiye kadar bu konuda bir açıklama gelmedi.
Peki İncirlik ve diğer Amerikan üsleri kapatılabilir mi? Bir zamanlar kapatılmış…
Süleyman Demirel’in Başbakan olduğu 1975 yılının 25 Temmuz’unda ABD’ye ait Türkiye’deki 21 üs ve tesis kapatıldı.
Amerikan bayrakları indirilerek yerine Türk bayrakları çekildi.
Bunlara “İncirlik Üssü” de dahildi.
Ancak…
İncirlik, münhasıran ABD tarafından kullanılması önlenmekle beraber sadece NATO’ya açık tutulacaktı.
Bu Bakanlar Kurulu kararnamesi yayımlandığında ABD’nin Türkiye’deki 21 üs ve tesisinde 5 bin Amerikalı asker ve sivil personel bulunuyordu.
Dönemin Başbakanı Bülent Ecevit’ti.
20 Temmuz 1974’te Türkiye Kıbrıs Barış Harekatı’yla Kıbrıs’a Türk ordusunu çıkardı.
Bugünkü sınıra kadar adanın kuzeyini ele geçirdi.
ABD’nin karşı çıkmasına rağmen gerçekleşen bu harekâtın faturası “TSK’ya silah ambargosu konularak” kesildi.
ABD ve NATO ülkelerinden artık Türkiye’ye silah satılmayacaktı.
31 Mart 1975’te MHP ve CGP ile AP 1. Milliyetçi Cephe hükümetini kurdu.
Başbakan Süleyman Demirel’di.
Demirel Başbakan olduğunda kucağında bulduğu “silah ambargosu” nedeniyle hem üzgün, hem öfkeliydi.
Ankara’ya gelen dönemin Dışişleri Bakanı Kissinger ve daha sonra Brüksel’de konuştuğu ABD Başkanı’nı Ford’a “ambargonun ABD ile Türkiye arasındaki ilişkileri germesinin yanı sıra TSK’nın savaş gücünü zayıflattığını, bunun dolaylı olarak NATO gücünü de zaafa uğrattığını” anlatmıştı.
“Bizi istemediğimiz sert tedbirler almaya zorlamayın” diye uyarmıştı.
Fakat…
Sonuç alınamamıştı.
Bunun üzerine Türkiye, 25 Temmuz 1975 tarihli Bakanlar Kurulu kararnamesiyle “Türkiye’deki sayıları 21’i bulan bütün ABD üs ve tesislerini” kapattı.
İncirlik’i ise sadece NATO kullanabilecekti.
…………………..
Bu “sert ve kararlı” tavır ABD’yi epey sarsmıştır.
Ambargo 1978’de ABD kongresi kararıyla kaldırıldı. (Başbakan yine Bülent Ecevit’ti.)
Zeki ATICI
