MİLADİ, RUMİ, HİCRİ TAKVİMLER

Hicri, Rumi, Miladi, Celâli Takvim Nedir? 12 Hayvanlı Türk Takviminde Hangi Aylar Vardır?

Rûmî takvimi Osmanlı Devleti hangi amaçla kullanmıştır.

Hicrî takvimi Türkler Ne Zaman Kullandı?

Celâli takviminin başlangıç yılı kaçtır?

12 Hayvanlı Türk takviminde hangi hayvanlar vardır?

Miladi takvimin kökeni nereye dayanır?

Hicri, Rumi, Miladi, Celâli Takvim Nedir? On İki Hayvanlı Türk Takviminde Hangi Aylar Vardır?

Bazı toplumlar takvimlerini “ay yılı” esasına göre oluşturmuştur. Ay yılı, Ay’ın Dünya etrafındaki dönüşünü esas alır ve on 1 tur dönüşü 1 yıla denk gelir. Bu süre 354 gündür. Bazı toplumlar ise takvimlerini “güneş yılı” esasına göre oluşturmuştur. Güneş yılı, Dünya’nın Güneş etrafındaki bir tur dönüşünü esas alır. Bu süre 365 gün 6 saattir

Her toplum kendine özgü bir takvim oluştururken yaşamlarını en çok etkileyen olayı takvimlerinin başlangıcı olarak kabul etmişlerdir.

Örneğin İbraniler 3761’deki Yaradılış (Tekvin) yılını,

Yunanlılar ilk olimpiyat oyunlarının yapıldığı 776yı,

Hristiyanlar Hz. İsa’nın doğumu olan (0)sıfırı,

Müslümanlar MS 622’de Hz. Muhammed’in Mekke’den Medine’ye hicretini takvimlerine başlangıç olarak esas almışlardır.

Türkler de tarih boyunca yaşadıkları coğrafyaya göre kültürel, ekonomik ve dinî etkileşimlerin ürünü olarak çeşitli takvimler kullanmışlardır. Tarih boyunca Türkler; 12 Hayvanlı Türk takvimini, hicrî takvimi, Celâli takvimi, Rûmî takvimi ve miladi takvimi kullanmıştır.

12 Hayvanlı Türk takvimi, Türklerin kullandığı ilk takvimdir ve güneş yılı esasına göre düzenlendi. Hangi tarihten itibaren kullanıldığı bilinmemekle birlikte bu takvim KökTürkler ve Uygurlar tarafından kullanılmıştır. 12 yılda bir devir yapan bu takvimde yıllar, hayvan adları ile gösterilir. Bu takvimde kullanılan hayvan isimleri ise şunlardır: sıçgan (sıçan), ud (öküz), bars (pars), tavışgan (tavşan), lu (ejder), yılan, yund (kısrak), kon (koyun), biçin (maymun), takıgu (tavuk), it (köpek), tonguz (domuz).

Hicrî takvim, Türklerin İslamiyet’i kabul ettikten sonra kullandığı takvimdir. Bu takvimde Hz. Muhammed’in hicret ettiği yıl (622), başlangıç kabul edilmiştir. Hz. Ömer Dönemi’nde oluşturulan bu takvim, ay yılını esas almıştır. Bu takvime göre 1 yıl 354 gün 8 saat 48 dakikadır. Ayrıca 1 ay yılı, 1 güneş yılından yaklaşık 11 gün eksiktir. Diğer bir ismi kamerî (ay) takvimidir. Günümüzde İslam dünyası, dinî günleri hicrî takvime göre belirlemektedir

Celâli takvimi, Büyük Selçuklu Sultanı Celaleddin Melikşah’ın (1072-1092) emriyle Ömer Hayyam başkanlığında kurulan bir astronomi heyetince hazırlanmıştır. Başlangıç olarak 1079 yılı kabul edilmiş ve güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir.

Rûmî takvim, Osmanlı Devleti’nde mali işlerin düzenlenmesi amacıyla kullanılmıştır. Güneş yılı esasına dayanan bu takvimde bir yıl 365 gün 6 saattir. 1839dan itibaren mart ayı, mali yılbaşı olarak kabul edilmiştir. Miladi takvimle arasında 584 yıllık fark vardır.

Miladi takvim, günümüzde dünyada en yaygın kullanılan takvimdir. Bir yıl 365 gün 6 saattir. Başlangıcı, Hz. İsa’nın doğumundan bir hafta sonrası yani 1 Ocak’tır. Kökeni Mısırlılara dayanan bu takvimi Romalılar geliştirmiş ve Papa 13. Gregorious (Gregoryus) son şeklini vermiştir. Bu nedenle “Gregoryen takvimi” de denir. Ülkemizde 1 Ocak 1926’dan itibaren kullanılmaya başlanmıştır.

Yüzyılların sınıflandırılmasında milat kavramı dikkate alınır. Hz. İsa’nın doğumundan önceki yıllara MÖ (milattan önce), sonrasına da MS (milattan sonra) denir. Yüzyıl kavramı teorik olarak sonu çift sıfır ile biten bir yılda başlar ve “yüzyıllık dönem” anlamında kullanılır. Bu kavram, XVI. yüzyılda ortaya çıkmıştır.

Yüzyıl hesaplamalarında verilen tarih bir ve 2 basamaklı sayıdan oluşuyor ise I.yüzyıldır. 3 basamaklı sayıdan oluşan bir tarih ise yüzler basamağına 1 eklenir. 4 basamaklı sayıdan oluşan bir tarih ise binler ve yüzler basamağındaki sayılar 2 basamaklı kabul edilir ve bu sayıya 1 eklenir.