“CEPHELERDE GEÇEN BİR ÖMÜR”
CEVAT PAŞA (İSMAİL CEVAT ÇOBANLI)
14 Eylül 1870 tarihinde İstanbul’da doğdu.
13 Mart 1938 Pazar günü vefat etti.
1888‘de girdiği Harp Okulu’ndan 1891′de Üsteğmen rütbesiyle mezun oldu.

1892‘de girdiği Harp Akademisi’ni de 1894‘de birinci olarak bitirdi ve Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu.

28 Ağustos 1909’da Harp Akademisi Komutanlığına atandı. 28.Ağustos.1909/Ocak.1911 tarihleri arasında Harp Akademisi Komutanlığı görevini yürüttü. Bu görevi esnasında yeniden terfi alarak 29.Eylül,1910’da miralaylığa yükseldi.

Balkan Savaşları’nda Eylül 1912-1913 tarihleri arasında Şark Ordusu Kurmay Başkanı, Çatalca Ordusu Topçu Komutanlığı Kurmay Başkanı olarak görev yaptı. Savaş sonrası 1913/1914 yılları arasında 9.Tümen Komutanı ve iki defa Osmanlı-Bulgar Sınır Komisyonu Başkanlığı görevinde bulundu. Savaştan sonra Kıdemli Miralay rütbesine terfi etti.

29 Kasım 1914‘te Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlığı’na atandı.

18 Mart 1915 tarihindeki Çanakkale Deniz Savaşları’nda gösterdiği üstün başarıları dolayısıyla Mirliva (şimdiki Tuğgeneral) rütbesine terfi etti ve paşa oldu. Bu başarısından sonra ”18 Mart Kahramanı‘‘ unvanını aldı.

Cevat Paşa, I.Dünya Savaşı’nda ayrıca Galiçya ve Filistin cephelerinde savaştı. Ağustos 1917’de 14.Kolordu Komutanlığına, aynı yılının kasım ayında 8.Ordu Komutanlığına getirildi.

Ekim 1917’de Alman İmparatoru tarafından Cevat Paşa’ya “1.Sınıf Kılıçlı Taç Nişanı” takdim edildi.

Temmuz 1918’de Avusturya-Macaristan devletleri kendisine “Salib-i Ahmer Nişanı” verdi.

Temmuz 1918’de “Ferik” (şimdiki korgeneral) rütbesine yükseldi ve kasım ayında genel karargâhın başına getirildi.

Dönemin Avusturya basınında çıkan bir anekdota göre Viyana sarayında, imparatorun basın dairesi genel müdürü Oskar Montiong, devletin özellikle Slav tebaası tarafından çok sevilen 18. yüzyılda yaşamış Ukraynalı kâhin Mosij Wernyhora‘nın kehanetini sık sık hatırlatıyordu. Bu kehanette, “Türk atını Dinyester’den suladığında Polonya ayağa kalkacaktır” deniyordu. Cevat Paşa atını Dinyester‘de suladı. Savaşın sonunda Polonya devleti doğdu. Bu anlamda onun ile bu kehanet ilişkilendirildi.

2 Aralık 1917 tarihinde Yıldırım Ordular Grubu komutası altındaki 8.Ordu Komutanlığı görevine atanarak Filistin Cephesi’ne gönderildi. Burada Yıldırım Ordular Grubu komutanı Müşir Liman von Sanders, 7.Ordu komutanı Mirliva Mustafa Kemal Paşa ve 4.Ordu komutanı Mirliva Mersinli Cemal Paşa ile birlikte görev yaptı.

3 Kasım 1918 tarihinde Umumî Karargâh Reisi olarak atandı.

19 Aralık 1918 – 13 Ocak 1919 tarihleri arasında Harbiye Nazırı olarak görev yaptı.

16 Mart 1920 tarihinde İstanbul’u işgal eden İngiliz kuvvetleri tarafından tutuklanan Cevat Paşa, Bekirağa Bölüğü‘nde bir hafta tutulduktan sonra bir savaş gemisiyle Malta‘ya gönderildi.

23 Ekim 1921 tarihinde TBMM ve İngiltere Hükümeti arasında imzalanan takas anlaşması ile 15 Ocak 1922 tarihinde Türkiye’ye geri dönerek Ankara’ya geldi.            9 Şubat 1922‘de karargahı Diyarbekir‘de bulunan El-Cezire Bölgesi Komutanlığı’na tayin edildi.

21 Ekim 1922 tarihinde 3.Ordu Müfettişi oldu. 31 Ekim 1922‘de bu görevinden istifa ederek Elaziz mebusu oldu.

14 Eylül 1935 tarihinde Orgeneral rütbesinde Askeri Şûra Üyesi olarak görev yaparken yaş haddinden emekli oldu. İstanbul, Kadıköy’deki evine çekilen Cevat Paşa, 13 Mart 1938 tarihinde 68 yaşında vefat etti.

Hadiye Hanım ile evli olan Cevat Paşa’nın, Hasan Feridun ve Ayşe Faika adlarında 2 çocuğu olmuştur. Son günlerinde yaşının verdiği rahatsızlıklar ile tedavi görmekteydi. Vefatından yaklaşık 15 gün önce durumu daha da ağırlaştı.

13 Mart 1938 Pazar günü İstanbul Nişantaşı Büyük Çiftlik Sokağı’ndaki konağında geçirdiği nezfi dimaği (beyin kanaması) nedeniyle vefat etti.

Cevat Paşa’nın naaşı 14 Mart 1938’de Erenköy Sahrâ-yı Cedid Mezarlığı’na defnedilmiştir. 26 Eylül 1988’de Cevat Paşa’nın naaşı buradan alınarak Ankara Devlet Mezarlığı’na nakledilmiştir.

KAYNAKÇA:

BAŞ, Nurdan, “Çanakkale Deniz Savaşlarında 18 Mart Kahramanı Cevat (Çobanlı) Paşa”, 100. Yıl Özel Sayı Çanakkale Muharebeleri -Makaleler- Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı Dergisi, S 18, Çanakkale-Bahar Dönemi 2015

TOKER, Hülya, Çanakkale Muharebelerine Katılan Komutanların Biyografileri, ATASE Daire Başkanlığı Yayınları, Ankara 2014.

Yedigün, “Cevat Çobanlı Hatıralarını Anlatıyor”, No:180 İstanbul 1936.

YUTTAKAL, Ahmet, “18 Mart Kahramanı Cevat Paşa”